Cách hạch toán tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối (TT133)

Tài khoản 421 là tài khoản gì và cách hạch toán tài khoản 421 theo thông tư 133/2016/TT-BTC được thực hiện như thế nào? Bài viết dưới đây MISA meInvoice sẽ hướng dẫn chi tiết các nội dung kể trên.

1. 421 là tài khoản gì?

Tài khoản 421 là tài khoản phản ánh kết quả kinh doanh lãi lỗ sau thuế TNDN và tình hình phân chia lợi nhuận hoặc xử lý lỗ của doanh nghiệp.

2. Nguyên tắc kế toán tài khoản 421

Căn cứ theo khoản 1 điều 55 Thông tư 133/2016/TT-BTC, quy định về nguyên tắc kế toán tài khoản 421 như sau:

• Việc phân chia lợi nhuận hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải đảm bảo rõ ràng, rành mạch và theo đúng chính sách tài chính hiện hành.
• Cần phải hạch toán chi tiết kết quả hoạt động kinh doanh của từng năm tài chính (năm trước, năm nay), đồng thời theo dõi chi tiết theo từng nội dung phân chia lợi nhuận của doanh nghiệp (trích lập các quỹ, bổ sung Vốn đầu tư của chủ sở hữu, chia cổ tức, lợi nhuận cho các cổ đông, cho các nhà đầu tư).
• Khi áp dụng hồi tố do thay đổi chính sách kế toán và điều chỉnh hồi tố các sai sót trọng yếu của các năm trước nhưng năm nay mới phát hiện dẫn đến phải điều chỉnh số dư đầu năm phần lợi nhuận chưa phân phối thì:

• • Kế toán phải điều chỉnh tăng hoặc giảm số dư đầu năm của TK 4211 “Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm trước” trên sổ kế toán
  • Thực hiện điều chỉnh tăng hoặc giảm chỉ tiêu “Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối” trên Báo cáo tình hình tài chính.
• Đối với tất cả các doanh nghiệp, khi phân phối lợi nhuận cần cân nhắc đến các khoản mục phi tiền tệ nằm trong lợi nhuận sau thuế chưa phân phối có thể ảnh hưởng đến luồng tiền và khả năng chi trả cổ tức, lợi nhuận của doanh nghiệp, như:
  • Khoản lãi do đánh giá lại tài sản mang đi góp vốn; do đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ; do đánh giá lại các công cụ tài chính;
  • Các khoản mục phi tiền tệ khác…
• Trong hoạt động hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) chia lợi nhuận sau thuế, doanh nghiệp phải theo dõi riêng kết quả của BCC làm căn cứ để phân phối lợi nhuận hoặc chia lỗ cho các bên. Doanh nghiệp là bên nộp và quyết toán thuế TNDN thay các bên trong BCC chỉ phản ánh phần lợi nhuận tương ứng với phần của mình được hưởng, không được phản ánh toàn bộ kết quả của BCC trên tài khoản này trừ khi có quyền kiểm soát đối với BCC.
• Đối với cổ tức ưu đãi phải trả: Doanh nghiệp phải căn cứ vào bản chất của cổ phiếu ưu đãi để hạch toán theo nguyên tắc:
  • Trường hợp cổ phiếu ưu đãi được phân loại là nợ phải trả, kế toán không ghi nhận cổ tức phải trả từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối;
  • Trường hợp cổ phiếu ưu đãi được phân loại là vốn chủ sở hữu, khoản cổ tức ưu đãi phải trả được kế toán tương tự như việc trả cổ tức của cổ phiếu phổ thông.
• Doanh nghiệp phải theo dõi trong hệ thống quản trị nội bộ số lỗ tính thuế và số lỗ không tính thuế, trong đó:
  • Khoản lỗ tính thuế là khoản lỗ tạo ra bởi các khoản chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế;
  • Khoản lỗ không tính thuế là khoản lỗ tạo ra bởi các khoản chi phí không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.

Khi chuyển lỗ theo quy định của pháp luật, doanh nghiệp chỉ được chuyển phần lỗ tính thuế làm căn cứ giảm trừ số thuế phải nộp trong tương lai.

Có thể bạn quan tâm? Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối là gì? Công thức và cách tính CHI TIẾT Lợi nhuận thuần là gì? Cách tính Net profit từ hoạt động kinh doanh

3. Kết cấu và nội dung phản ánh của TK 421 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối

Căn cứ theo khoản 2 điều 55 Thông tư 133/2016/TT-BTC, quy định về kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 421 như sau:

Bên Nợ	Bên Có
Số lỗ về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp; Trích lập các quỹ của doanh nghiệp; Chia cổ tức, lợi nhuận cho các chủ sở hữu; Bổ sung vốn đầu tư của chủ sở hữu.	Số lợi nhuận thực tế hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ; Số lỗ của cấp dưới được cấp trên cấp bù; Xử lý các khoản lỗ về hoạt động kinh doanh.
Tài khoản 421 có thể có số dư Nợ hoặc số dư Có.Số dư bên Nợ: Số lỗ hoạt động kinh doanh chưa xử lý. Số dư bên Có: Số lợi nhuận sau thuế chưa phân phối hoặc chưa sử dụng.

Tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, có 2 tài khoản cấp 2:

• Tài khoản 4211 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm trước: Phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh, tình hình phân chia lợi nhuận hoặc xử lý lỗ thuộc các năm trước. Tài khoản 4211 còn dùng để phản ánh số điều chỉnh tăng hoặc giảm số dư đầu năm của TK 4211 khi áp dụng hồi tố do thay đổi chính sách kế toán và điều chỉnh hồi tố các sai sót trọng yếu của năm trước, năm nay mới phát hiện.

Đầu năm sau, kế toán kết chuyển số dư đầu năm từ TK 4212 “Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm nay” sang TK 4211 “Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm trước”.

• Tài khoản 4212 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm nay: Phản ánh kết quả kinh doanh, tình hình phân chia lợi nhuận và xử lý lỗ của năm nay.

MISA meInvoice – Phần mềm hóa đơn điện tử đứng đầu danh sách được Tổng cục Thuế lựa chọn TƯ VẤN & DEMO 1:1 CÙNG CHUYÊN GIA MIỄN PHÍ!

4. Hướng dẫn hạch toán các giao dịch kinh tế chủ yếu

• Cuối kỳ kế toán, kết chuyển kết quả hoạt động kinh doanh:

• • Trường hợp lãi, ghi:

Nợ tài khoản 911 – Xác định kết quả kinh doanh

Có tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối (4212).

• • Trường hợp lỗ, ghi:

Nợ tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối (4212)

Có tài khoản 911 – Xác định kết quả kinh doanh.

• Khi có quyết định hoặc thông báo trả cổ tức, lợi nhuận được chia cho các chủ sở hữu, ghi:

Nợ tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối

Có tài khoản 338 – Phải trả, phải nộp khác (3388).

Khi trả tiền cổ tức, lợi nhuận, ghi:

Nợ tài khoản 338 – Phải trả, phải nộp khác (3388)

Có các tài khoản 111, 112,… (số tiền thực trả).

• Trường hợp công ty cổ phần trả cổ tức bằng cổ phiếu (phát hành thêm cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối), ghi:

Nợ tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối

Có tài khoản 4111 – Vốn góp của chủ sở hữu (mệnh giá)

Có tài khoản 4112 – Thặng dư vốn cổ phần (số chênh lệch giữa giá phát hành cao hơn mệnh giá, nếu có).

• Các doanh nghiệp không phải là công ty cổ phần khi quyết định bổ sung vốn đầu tư của chủ sở hữu từ lợi nhuận hoạt động kinh doanh (phần lợi nhuận để lại của doanh nghiệp), ghi:

Nợ tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối

Có tài khoản 4111 – Vốn góp của chủ sở hữu.

• Khi trích quỹ từ kết quả hoạt động kinh doanh (phần lợi nhuận để lại của doanh nghiệp), ghi:

Nợ tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối

Có tài khoản 414 – Quỹ đầu tư phát triển.

Có tài khoản 418 – Các quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu.

Có tài khoản 353 – Quỹ khen thưởng, phúc lợi (3531, 3532, 3534).

• Đầu năm tài chính, kết chuyển lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm nay sang lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm trước, ghi:

• • Trường hợp tài khoản 4212 có số dư Có (lãi), ghi:

Nợ tài khoản 4212 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm nay

Có tài khoản 4211 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm trước.

• • Trường hợp TK 4212 có số dư Nợ (lỗ), ghi:

Nợ tài khoản 4211 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm trước

Có tài khoản 4212 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm nay.

5. Ví dụ hạch toán tài khoản 421 cụ thể

Tại công ty X:

Năm 2023, tài khoản 4212 dư bên Có: 500.000.000 VND

Quý I năm 2024 có hoạt động sau: Ngày 20/02 Công ty X được duyệt cho tạm trích các quỹ từ lợi nhuận gồm: quỹ phúc lợi – 60.000.000, quỹ đầu tư phát triển – 50.000.000, quỹ khen thưởng – 40.000.000

Công ty X áp dụng chế độ kế toán theo thông tư 133/2016/TT-BTC

Hướng dẫn hạch toán:

Đầu năm 2024, kế toán thực hiện kết chuyển lãi của năm 2023 sang năm 2024, ghi:

Nợ TK 4212: 500.000.000

Có TK 4211: 500.000.000

Ghi nhận tạm trích các quỹ từ lợi nhuận, ghi:

Nợ TK 421: 150.000.000

Có TK 414: 50.000.000

Có TK 3531: 40.000.000

Có TK 3532: 60.000.000

6. Lưu ý khi thực hiện hạch toán TK 421

Khi thực hiện hạch toán tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế, kế toán doanh nghiệp cần lưu ý một số nội dung sau:

• Xác định kết quả kinh doanh: Kế toán doanh nghiệp cần xác định chính xác kết quả hoạt động kinh doanh để từ đó xác định được lợi nhuận trước thuế, bao gồm việc tổng hợp đầy đủ các khoản thu nhập và chi phí có liên quan.
• Ghi nhận thuế chính xác: Doanh nghiệp cần tính toán và ghi nhận thuế chính xác, số thuế cần phải nộp được phản ánh đúng trên báo cáo tài chính
• Phân loại lợi nhuận sau thuế rõ ràng: Lợi nhuận sau thuế cần được phân loại cụ thể, bao gồm lợi nhuận chưa phân phối và các khoản lợi nhuận đã phân bổ như chi trả cổ tức, đầu tư, trích lập quỹ. Các giao dịch liên quan đến lợi nhuận sau thuế cần được ghi nhận kịp thời và chính xác để phản ánh đúng tình hình tài chính doanh nghiệp.
• Theo dõi và phân tích tình hình lợi nhuận sau thuế: Việc này giúp doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định kinh doanh, sản xuất phù hợp và đảm bảo tính minh bạch, độ tin cậy của báo cáo tài chính.
• Tuân thủ quy định pháp luật: Tất cả các quy trình và hạch toán liên quan đến lợi nhuận sau thuế cần phải tuân thủ chuẩn mực kế toán và quy định của pháp luật để tránh các sai sót cũng như các rủi ro pháp lý.

Hiện nay việc sử dụng các giải pháp quản lý tài chính – kế toán và hóa đơn như phần mềm hóa đơn điện tử MISA meInvoice sẽ giúp doanh nghiệp kiểm soát được hóa đơn đầu vào, đầu ra một cách dễ dàng, hỗ trợ kiểm tra và cảnh báo khi nhà cung cấp In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn giúp doanh nghiệp tránh khỏi những rủi ro bị xử phạt theo quy định của pháp luật.

Hóa đơn điện tử MISA meInvoice của Công ty Cổ Phần MISA – Đơn vị tiên phong trong lĩnh vực Công nghệ thông tin Việt Nam với việc ứng dụng công nghệ tiên tiến vào các sản phẩm, đáp ứng tốt nhất các nghiệp vụ về Hóa đơn cho các doanh nghiệp.

MISA meInvoice được phát triển bởi MISA – thương hiệu có 30 năm kinh nghiệm triển khai các phần mềm quản lý tài chính, kê khai thuế cho hơn 280.000 tổ chức, MISA meInvoice là giải pháp hóa đơn điện tử đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được ứng dụng công nghệ Blockchain của cuộc Cách mạng công nghệ 4.0 giúp gia tăng độ an toàn, bảo mật và minh bạch của hóa đơn.