Phi lợi nhuận là gì? Các tổ chức phi lợi nhuận tại Việt Nam hiện nay

Tổ chứ phi lợi nhuận đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề xã hội, bảo vệ môi trường, thúc đẩy giáo dục và y tế, đồng thời tạo ra giá trị bền vững. Vậy phi lợi nhuận là gì? Các tổ chức phi lợi nhuận hoạt động như thế nào? Xem ngay bài viết sau để hiểu rõ.

1. Tổng quan về phi lợi nhuận

1.1. Phi lợi nhuận là gì?

Phi lợi nhuận (Non-Profit) là thuật ngữ dùng để chỉ các tổ chức hoặc hoạt động không đặt mục tiêu kiếm lợi nhuận làm ưu tiên hàng đầu. Thay vào đó, mục tiêu chính của các tổ chức phi lợi nhuận là phục vụ cộng đồng, thúc đẩy các giá trị xã hội, văn hóa, nhân đạo, hoặc môi trường.

1.2. Phân biệt phi lợi nhuận, không lợi nhuận và có lợi nhuận

Phi lợi nhuận, không lợi nhuận và có lợi nhuận là ba khái niệm có những điểm tương đồng và khác biệt rõ rệt, chủ yếu liên quan đến mục tiêu hoạt động, cách sử dụng lợi nhuận và cơ cấu vận hành.

Dưới đây là bảng so sánh bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn.

2. Tổ chức phi lợi nhuận là gì?

Tổ chức phi lợi nhuận (Non-Profit Organization – NPO) là một tổ chức hoạt động không vì mục tiêu tạo lợi nhuận tài chính mà nhằm phục vụ các lợi ích xã hội, cộng đồng, hoặc nhân đạo. Mọi lợi nhuận (nếu có) của tổ chức sẽ được tái đầu tư vào việc thực hiện các mục tiêu và sứ mệnh của tổ chức, thay vì phân phối cho các cá nhân hoặc cổ đông.

2.1. Đặc thù của tổ chức phi lợi nhuận

Tổ chức phi lợi nhuận có những đặc thù riêng biệt về mục tiêu, cơ cấu vận hành, tài chính, và vai trò xã hội. Dưới đây là 5 điểm nổi bật.

• Không phân phối lợi nhuận: Tất cả nguồn thu nhập từ tài trợ, quyên góp hoặc các hoạt động khác đều được sử dụng để phục vụ mục đích hoạt động, không chia cho cá nhân.
• Mục tiêu xã hội: Thường hoạt động trong các lĩnh vực như giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường, từ thiện, nghiên cứu khoa học, hoặc nghệ thuật.
• Nguồn tài trợ: Chủ yếu đến từ quyên góp, tài trợ từ cá nhân, tổ chức, hoặc chính phủ. Một số tổ chức cũng có thể tạo thu nhập thông qua các dịch vụ hoặc sản phẩm liên quan đến mục tiêu của họ.
• Quản lý minh bạch: Để duy trì niềm tin của cộng đồng và các nhà tài trợ, tổ chức phi lợi nhuận thường cần công khai báo cáo tài chính và hoạt động.
• Ưu đãi về thuế: Tại nhiều quốc gia, các tổ chức phi lợi nhuận được hưởng ưu đãi thuế, chẳng hạn như miễn thuế thu nhập hoặc giảm thuế giá trị gia tăng.

MISA meInvoice – Phần mềm hóa đơn điện tử được tin dùng hàng đầu hiện nay. TƯ VẤN & DEMO 1:1 CÙNG CHUYÊN GIA MIỄN PHÍ!

2.2. Mục đích hoạt động của tổ chức phi lợi nhuận

Mục đích hoạt động chính của các tổ chức phi lợi nhuận:

• Giải quyết các vấn đề xã hội: Tổ chức phi lợi nhuận đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các dịch vụ hoặc hỗ trợ mà khu vực công và khu vực tư nhân không thể đáp ứng đầy đủ.
• Thúc đẩy ý thức cộng đồng: Góp phần nâng cao nhận thức và huy động nguồn lực để giải quyết các vấn đề như biến đổi khí hậu, bình đẳng giới, hoặc xóa đói giảm nghèo.
• Hỗ trợ nhóm yếu thế: Giúp đỡ các nhóm người có hoàn cảnh khó khăn, khuyết tật, trẻ em, hoặc người cao tuổi.

2.3. Điều kiện hoạt động của các tổ chức phi lợi nhuận

Tổ chức phi lợi nhuận cần tuân thủ pháp luật, minh bạch tài chính, và duy trì sứ mệnh vì cộng đồng để hoạt động hiệu quả và bền vững. Dưới đây là điều kiện hoạt động của các tổ chức phi lợi nhuận:

• Pháp lý:
  • Đăng ký và được công nhận tư cách pháp nhân bởi cơ quan nhà nước.
  • Tuân thủ luật pháp, không hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận.
• Tài chính:
  • Thu nhập từ tài trợ, quyên góp, hoặc hoạt động hợp pháp.
  • Lợi nhuận (nếu có) phải tái đầu tư vào mục tiêu tổ chức.
  • Minh bạch tài chính, báo cáo định kỳ.
• Quản trị:
  • Có hội đồng quản trị hoặc ban điều hành giám sát.
  • Điều lệ rõ ràng về sứ mệnh, phạm vi hoạt động, và quản lý tài sản.
  • Cam kết giải trình và công khai hoạt động.
• Nhân sự:
  • Đội ngũ chuyên môn và tình nguyện viên có năng lực.
  • Tuân thủ đạo đức nghề nghiệp.
• Truyền thông và gây quỹ:
  • Minh bạch về mục tiêu và sử dụng tài trợ.
  • Hoạt động quyên góp hợp pháp, tuân thủ quy định.
• Kiểm tra và giám sát:
  • Tuân thủ các cuộc kiểm tra từ cơ quan nhà nước.
  • Kiểm toán độc lập (nếu cần).

2.4. 10 hình thức tổ chức phi lợi nhuận hiện nay

Tổ chức phi lợi nhuận có nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào mục tiêu hoạt động và phạm vi pháp lý. Dưới đây là 10 hình thức phổ biến:

• 1. Tổ chức từ thiện (Charitable Organizations): Hỗ trợ cộng đồng, nhóm yếu thế hoặc giải quyết các vấn đề nhân đạo. Ví dụ: Hội Chữ Thập Đỏ, tổ chức cứu trợ thiên tai, quỹ hỗ trợ trẻ em.
• 2. Tổ chức phi chính phủ (NGOs – Non-Governmental Organizations): Tập trung vào các vấn đề toàn cầu như bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, quyền con người. Ví dụ: WWF (Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên), Greenpeace, UNICEF.
• 3. Quỹ cộng đồng (Community Foundations): Huy động nguồn lực tài chính để hỗ trợ các dự án cộng đồng trong khu vực địa lý nhất định. Ví dụ: Quỹ học bổng địa phương, quỹ hỗ trợ người nghèo tại một tỉnh/thành phố.
• 4. Hiệp hội nghề nghiệp (Professional Associations): Hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi của các thành viên trong ngành nghề cụ thể, thúc đẩy đào tạo và nghiên cứu. Ví dụ: Hiệp hội Luật sư, Hội Nhà báo, Hiệp hội Bác sĩ.
• 5. Tổ chức tôn giáo (Religious Organizations): Hoạt động về tôn giáo, tín ngưỡng và cung cấp dịch vụ hỗ trợ cộng đồng. Ví dụ: Nhà thờ, chùa, tổ chức truyền giáo.
• 6. Tổ chức giáo dục và nghiên cứu (Educational and Research Institutions): Cung cấp giáo dục, thúc đẩy nghiên cứu và phát triển tri thức. Ví dụ: Quỹ học bổng, viện nghiên cứu khoa học, trường học phi lợi nhuận.
• 7. Tổ chức văn hóa và nghệ thuật (Cultural and Artistic Organizations): Bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa, nghệ thuật. Ví dụ: Bảo tàng, trung tâm nghệ thuật, nhà hát phi lợi nhuận.
• 8. Hợp tác xã phi lợi nhuận (Non-Profit Cooperatives): Cung cấp dịch vụ cho thành viên mà không tìm kiếm lợi nhuận. Ví dụ: Hợp tác xã nông nghiệp, hợp tác xã tín dụng.
• 9. Tổ chức vận động chính sách (Advocacy Organizations): Thúc đẩy thay đổi chính sách hoặc nâng cao nhận thức xã hội về một vấn đề cụ thể. Ví dụ: Tổ chức vận động về biến đổi khí hậu, quyền phụ nữ, hoặc quyền trẻ em.
• 10. Tổ chức y tế và chăm sóc sức khỏe (Health and Wellness Organizations): Cung cấp dịch vụ y tế miễn phí hoặc chi phí thấp, nâng cao nhận thức về sức khỏe. Ví dụ: Bệnh viện phi lợi nhuận, tổ chức phòng chống dịch bệnh.

3. Các tổ chức phi lợi nhuận tại Việt Nam hiện nay

Tại Việt Nam, các tổ chức phi lợi nhuận hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau như giáo dục, y tế, từ thiện, bảo vệ môi trường, và phát triển cộng đồng. Dưới đây là một số tổ chức tiêu biểu:

• Tổ chức từ thiện:
  • Quỹ Trái Tim Cho Em: Hỗ trợ phẫu thuật tim cho trẻ em nghèo.
  • Quỹ Vì Người Nghèo: Giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn, xây dựng nhà ở, hỗ trợ sinh kế.
• Tổ chức phi chính phủ trong nước (NGOs)
  • Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Bền vững (CSDS): Đào tạo và hỗ trợ thanh niên phát triển bền vững.
  • Trung tâm Sống và Học Tập Vì Môi Trường và Cộng Đồng (Live&Learn): Nâng cao nhận thức về môi trường và giáo dục.
• Tổ chức phi chính phủ quốc tế tại Việt Nam
  • UNICEF Việt Nam: Chăm sóc trẻ em, nâng cao quyền trẻ em.
  • WWF Việt Nam: Bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học.
  • Oxfam Việt Nam: Xóa đói giảm nghèo, bình đẳng giới, và phát triển kinh tế cộng đồng.
• Tổ chức tôn giáo
  • Caritas Việt Nam: Hoạt động từ thiện và hỗ trợ cộng đồng.
  • Giáo hội Phật giáo Việt Nam: Thực hiện nhiều chương trình từ thiện như phát cơm miễn phí, xây nhà cho người nghèo.
• Quỹ học bổng và giáo dục
  • Quỹ Học Bổng Vừ A Dính: Dành cho học sinh dân tộc thiểu số và vùng biển đảo.
  • Quỹ Khuyến Học Việt Nam: Hỗ trợ học sinh, sinh viên nghèo hiếu học.
• Tổ chức bảo vệ môi trường
  • GreenID: Thúc đẩy phát triển năng lượng bền vững.
  • CHANGE (Trung tâm Hành động và Liên kết vì Môi trường và Phát triển): Nâng cao nhận thức về môi trường và hành động vì khí hậu.
• Tổ chức y tế và chăm sóc sức khỏe
  • Hội Chữ Thập Đỏ Việt Nam: Hỗ trợ y tế, cứu trợ thiên tai.
  • Operation Smile Việt Nam: Phẫu thuật miễn phí cho trẻ em bị dị tật hở hàm ếch.
• Tổ chức văn hóa và nghệ thuật
  • Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam: Thúc đẩy hoạt động văn hóa, nghệ thuật.
  • Trung tâm Bảo tồn và Phát triển Âm nhạc Truyền thống: Bảo tồn các loại hình âm nhạc dân gian Việt Nam.
• Hiệp hội nghề nghiệp
  • Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam (VAWE): Thúc đẩy vai trò của nữ doanh nhân.
  • Hội Nhà báo Việt Nam: Bảo vệ quyền lợi và nâng cao chất lượng hoạt động báo chí.
• Hợp tác xã phi lợi nhuận
  • Hợp tác xã Nông nghiệp Hữu cơ: Hỗ trợ sản xuất nông nghiệp bền vững.
  • Hợp tác xã Tín dụng Cộng đồng: Cung cấp dịch vụ tài chính phi lợi nhuận.

Hy vọng với những thông tin chúng tôi cung cấp đã giúp bạn hiểu rõ phi lợi nhuận là gì, tổ chức phi lợi nhuận là gì cũng như cách hoạt động và vận hành của các tổ chức này.

Hóa đơn điện tử MISA meInvoice của Công ty Cổ Phần MISA – Đơn vị tiên phong trong lĩnh vực Công nghệ thông tin Việt Nam với việc ứng dụng công nghệ tiên tiến vào các sản phẩm, đáp ứng tốt nhất các nghiệp vụ về Hóa đơn cho các doanh nghiệp.

MISA meInvoice được phát triển bởi MISA – thương hiệu có 30 năm kinh nghiệm triển khai các phần mềm quản lý tài chính, kê khai thuế cho hơn 280.000 tổ chức, MISA meInvoice là giải pháp hóa đơn điện tử đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được ứng dụng công nghệ Blockchain của cuộc Cách mạng công nghệ 4.0 giúp gia tăng độ an toàn, bảo mật và minh bạch của hóa đơn.